Αν κάποιος αναρωτιέται πώς λειτουργεί η προπαγάνδα στην πράξη, δεν χρειάζεται εγχειρίδιο. Αρκεί να δει πέντε λεπτά «Magic Euroleague». Στην προσπάθειά τους να φτιάξουν αφήγημα μετά την αναβολή του Ολυμπιακός – Φενέρ, παρουσίασαν ως «σημερινή εικόνα» ένα βίντεο οπαδών του Παναθηναϊκού από παλαιότερο αγώνα, με τον διευθυντή του μέσου να δηλώνει με στόμφο ότι «αυτό που βλέπουμε είναι από τις 21:30 το βράδυ, ο αγώνας έχει ξεκινήσει». Μόνο που… ο αγώνας αυτός είχε τελειώσει εδώ και μήνες.
Το υλικό που πρόβαλαν προερχόταν από τον Παναθηναϊκός – Μπούντουτσνοστ, στις 16 Οκτωβρίου, και βρίσκεται αναρτημένο στα social media του Ερασιτέχνη ΠΑΟ. Χθες, ο Παναθηναϊκός έπαιζε με τη Βάσας, και η πραγματική εικόνα της κερκίδας στο Σαράφειο —όπως φαινόταν στα stories του ίδιου του συλλόγου— ήταν… μερικές δεκάδες άτομα.
Όταν η παραποίηση γίνεται μέθοδος
Και εδώ βρίσκεται η ουσία: αυτή η πρακτική δεν είναι λάθος, δεν είναι παρανόηση, δεν είναι τεχνική αστοχία. Είναι η μέθοδος με την οποία λειτουργεί αυτή η μηχανή. Παίρνουν παλιό υλικό, το βαφτίζουν ως τωρινό, το προσαρμόζουν στο αφήγημα που θέλουν να περάσουν και το πλασάρουν ως τεκμήριο αλήθειας. Πρόκειται για συστηματική παραποίηση της πραγματικότητας, εκτελεσμένη με τέτοια άνεση, που αν ζούσε ο Γκέμπελς θα κρατούσε σημειώσεις. Το επίπεδο σιγουριάς με το οποίο παρουσιάστηκε το ψέμα —και μάλιστα σε ζωντανή εκπομπή— δείχνει όχι απλώς την απουσία ντροπής, αλλά την πεποίθηση ότι «ό,τι πούμε περνάει».
Και κάπου εδώ ξεγυμνώνεται το πραγματικό πρόσωπο αυτής της «ενημέρωσης»: όταν ένα μέσο παρουσιάζει με απόλυτη βεβαιότητα κάτι που δεν συμβαίνει, όταν το βίντεο που δείχνει είναι από άλλη ημερομηνία και βαφτίζεται ως «σημερινό», τότε δεν μιλάμε για ενημέρωση. Μιλάμε για κατασκευή. Για χειραγώγηση. Για προπαγάνδα που έχει πάψει εδώ και καιρό να διατηρεί οποιοδήποτε πρόσχημα.
Η χθεσινή περίπτωση ήταν το πιο καθαρό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί αυτή η μηχανή: μια βιομηχανία δημιουργίας εντυπώσεων που στηρίζεται στην παραποίηση, στο ψέμα και στην προσδοκία ότι το κοινό δεν θα ελέγξει ποτέ τα γεγονότα. Μόνο που αυτή τη φορά, η αλήθεια όχι μόνο ελέγχθηκε, αλλά εκτέθηκε δημόσια μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από τον ίδιο τον σύλλογο που το SDNA προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ως «τεκμήριο».
Κι αν το χθεσινό ήταν «μάθημα προπαγάνδας», τότε το SDNA απέδειξε πως το μόνο μάθημα που δεν έχει διδαχθεί είναι το πιο βασικό: ότι κάποια στιγμή, η αλήθεια εμφανίζεται και γελάει τελευταία.